Hiện nay có hàng triệu các bài viết liên quan đến thiền, có hàng ngàn các phương pháp thiền – chính thống có, biến dị có, thậm chí là lợi dụng cũng có. Giữa cái biển bao la các ý kiến và phương pháp ấy (khổ một nỗi là ai cũng tự nhận mình hay, mình ưu việt) đã làm cho một phần không nhỏ những người muốn đi tìm một thứ thiền đơn giản mà hiệu quả bị rối rắm, và hệ quả tất yếu là cái tốt ở thiền chưa thấy mà đã khối người bị dạng “tấu hỏa nhập ma – khí huyết đảo lộn) rồi quay ra trách thiền, nghi ngờ thiền, nghi ngờ bản thân.
“Trời
không phụ lòng người”, đó là câu cổ nhân để lại và nó luôn đúng. Những
người muốn đi tìm cái chân lý không thể không có sự nhẫn nại và kiên
nhẫn, cũng có nghĩa rằng trước khi phát hiện ra được cái đúng thì cũng
đã lãnh hậu quả của muôn vàn cái sai. Nhưng đó là cái giá phải trả vì
“không đi thì sẽ chẳng bao giờ đến nơi” – nói như vậy không có nghĩa là
mỗi chúng ta sẽ mò mẫm như người mù trong đêm, thử hết cái sai này đến
cái sai khác. Đôi khi chỉ đơn giản là biết lắng nghe những kinh nghiệm
của sự thất bại cũng sẽ làm cho chúng ta rút ngắn thời gian để tới cái
thành công, để chúng ta có nhiều thời gian hơn để yêu thương, để chia
sẻ, để tận hưởng cái sự hữu hạn của đời người.
Không
có một tiêu chuẩn nào để nói rằng phương pháp của anh A đúng, anh B
đúng, anh thứ N là sai trong thiền. Nhưng theo chúng tôi nếu một phương
pháp thiền nào đó mà bản thân người hướng dẫn không vì một vụ lợi cá
nhân hay tổ chức họ đại diện, họ tập và chia sẻ nó chỉ đơn giản vì nó
giúp ích cho họ và họ Đam mê làm việc đó thì chúng ta có theo phương
pháp họ khuyến nghị.
Vậy tại sao rất nhiều người không thể tập được thiền?
Câu
trả lời cho việc này là đơn giản những người này không hiểu ý nghĩa
thực sự của thiền và gắn thiền với một yếu tố tâm linh hơn là một khoa
học, họ không dừng ở việc muốn đạt trước hết với thiền là sức khỏe thể
chất và tinh thần mà muốn mình có được thứ năng lượng siêu nhiêu nào đó
mà ngay cả họ cũng không biết nó là gì. Điều này nhấn mạnh đến tính mục
đích và mục tiêu của thiền. Chúng ta ai có công việc của người đấy, do
vậy cũng đừng nên mong với thiền thì chúng ta sẽ tiến tới cõi siêu nhiên
mà hãy đặt cho mình mục tiêu thiền vì sức khỏe thể chất và tinh thần
thì tự khắc thiền sẽ dễ dàng đạt hơn rất nhiều.
Vậy đâu là bí mật của thiền?
Chúng ta chỉ cần nhớ hai điều :
Thứ
nhất, thiền không phải là cố gắng loại bỏ hay cố quên đi một điều gì
đó. Bản chất tâm lý người khiến chúng ta càng cố loại bỏ hay quên điều
gì thì điều đó lại càng khắc sâu hơn.
Thứ
hai, không biết được cách thở thì đừng bao giờ mong được thiền (điều
nghịch lý là hàng ngày chúng ta đều thở và luôn thở mà lại bảo là không
biết cách thở?!).
Vậy để thiền thành công phải làm thế nào?
Điều
phải làm thứ nhất, thiền phải nhắm mắt, vì nếu mở mắt thì những ngoại
cảnh sẽ thông qua mắt phản ánh lên não bộ và não bộ của chúng ta thì như
một chú khỉ tinh nghịch, thấy A, nghĩ đến B, C, D … và cứ thế miên man
bất tận. Và thật tuyệt vời nếu tìm được một không gian yên tĩnh, không
có tạp âm, tạp mùi, không quá nóng, không quá lạnh. Trong khi nhắm mắt
để thiền sẽ có nhiều ý nghĩ, liên tưởng liên tục trong đầu chúng ta –
Hãy đừng cố gắng loại bỏ chúng, có nghĩa là chẳng nghĩ thêm, cũng chẳng
muốn loại bỏ, chỉ cần quay về với hơi thở của chính chúng ta, làm được
vậy là bạn đã có khả năng thành công thiền.
Điều
phải làm thứ hai, không làm được điều này thì khó có khả năng thiền
thành công và cũng đừng mong chúng ta sẽ khỏe mạnh hơn nếu không làm
được việc này : Việc Thở. Cái việc ta làm liên tục một cách vô thức mà
lại ảnh hưởng ghê ghớm, vì nếu nhịn ăn thì sống được 1 tuần, nhịn uống
thì sống được 1 ngày, nhịn thở đối với người không luyện tập thì chỉ
sống không quá 2 phút. Câu nói tưởng chừng vu vơ, ngô nghê “ăn không khí
mà sống à” hóa ra lại rất thực tế. Việc thở cũng lắm công phu. Các bạn
sẽ thấy khó lắm, vậy chỉ cần học thuộc bài thơ về thở của bác sĩ Nguyễn
Khắc Viện dưới đây :
Thót bụng thở ra
Phình bụng thở vào
Hai vai bất động
Chân tay thả lỏng
Êm, chậm, sâu, đều
Tập trung theo dõi
Luồng ra luồng vào
Bình thường qua mũi
Khi gấp qua mồm
Đứng ngồi hay nằm
Ở đâu cũng được
Lúc nào cũng được.
Bài thơ ngắn ngủi nhưng đó là tổng kết của tinh hoa nghiên cứu cả đời. Hãy nhớ là “Thở ra, thở vào” chứ không phải “Hít vào, thở ra”, có nghĩa thở thật nhẹ nhàng (Nhẹ như cảm tưởng không khí tự thấm vào và thấm ra, tai ta không nghe tiếng thở của chính mình).
Nếu nói bí quyết của cuộc sống là hơi thở thì “Thót bụng” và “Phình bụng” chính là bí quyết của việc thở đúng.
Phình bụng khi thở vào để cơ hoành ngăn cách khoang ngực và khoang bụng được hạ xuống để phổi có nhiều không gian trống để phình ra chứa được nhiều không khí chúng ta vừa mới thở vào, thể tích phổi lớn thì dưỡng khí sẽ vào nhiều hơn, vào nhiều hơn thì cơ thể khỏe hơn (bí mật thuật dưỡng sinh nằm ở chỗ này).
Thót bụng thở ra để “thán khí” trong khoang phổi bị đẩy hết ra ngoài để khi máu từ phổi về tim sẽ là máu sạch để đi nuôi cơ thể, máu sạch sẽ giúp não bộ minh mẫn và cơ thể phòng chống bệnh tật thật tốt, cơ thể sảng khoái và có nhiều năng lượng hơn.
“Thở sâu” là bởi đường dẫn khí từ mũi vào phổi rất dài, nếu không thở sâu thì khí mới ở bên ngoài chưa vào tận các phế nang phổi và thán khí không kịp đẩy ra hết sẽ nằm lại đường thở, như vậy sẽ sinh ra sự thiếu hụt dưỡng khí, dư thừa thán khí, cơ thể sinh ra nhiều bệnh tật, ăn không biết ngon, ngủ không biết ngon.
“Thở
đều” là thở sao cho luồng khí khi đi ra và luồng khí đi vào được liên
tục thông suốt, tạo thành dòng chảy chứ không phải sự giật cục, thành ra
hỗn loạn, cái mà người đời gọi là “tẩu hỏa nhập ma” - ở đây thực sự
không có ma quỷ mà chỉ nói lên tính chất các kinh mạch trong người bị
thói quen thở xấu làm cho đảo lộn, vận hành sai lệch như một cỗ máy có
vài bánh răng bị gãy thì sớm hay muộn các bộ phận khác và cả cỗ máy sẽ
bị sụp đổ.
“Ở
đâu cũng được, lúc nào cũng được” là bởi một ngày có 24 tiếng để thở,
không khí sặc mùi ô nhiễm thì việc thở nhiều để có được dưỡng khí, thanh
lọc cơ thể không nên hạn chế về thời gian. Nghịch lý ở đời là loài
người cứ thích đổ một đống tiền ra để mua những thứ thực phẩm nhằm tăng
sức khỏe chứ không chịu dành thời gian làm những việc chẳng tốn kém
nhưng lại vô cùng hiệu quả. Cũng giống như phong trào tập thể dục của
các chị em, anh em lớn tuổi muốn đi tập thể dục cho gọn gàng nhưng lại
đi bằng thang máy chứ nhất quyết không chịu đi thang bộ, dù phòng tập thể dục chỉ ở tầng 2.
BÌNH LUẬN